EYT- EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR

EYT; açılımı emeklilikte yaşa takılanlar demektir. EYT sorunu 1999 yılında yürürlükte olan Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklikle ortaya çıktı. Bu yasal değişliğin temel amacı erken yaşta emekli olma imkanının etkilediği sosyal güvenlik sistemini düzeltmekti. EYT kanun değişikliğiyle 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların emekliliği hak etme koşulları değişti. Bu tarihten sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında yaş şartı da geldi. Yasa değiştirilmeden önce, emekli olabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yeterliydi. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20; erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim şartını yerine getirenler emekli olabiliyordu. Değişiklikten sonra ise kademeli olarak yaş ve prim gün sayısı arttırıldı. Son halinde ise prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (Bağ-Kur) ise 9000 olarak belirlendi. Yaş şartı ise kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak  belirlendi.

Emeklilikte yaşa takılanlar – EYT; sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önce olanları ve emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını sağlamış olsa bile yaşı yeterli olmayanları (yaşından dolayı emekli olamayanları) kapsar.

EYT’den Önce Olan Kadınlar Ne Zaman Emekli Olabilir? (Sigorta Başlangıcı 8 Eylül 1999 Tarihinden Sonra Olan)

Emekli olmak için herkesin belirli gün prim ödemesi, sigortalılık süresi ve yaşı beklemesi gerekir. 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigorta girişi olan kadınlar 58 yaşını doldurma, 7000 gün prim ödeme şartıyla emekli olabilir. Bir diğer alternatif ise 4500 gün prim ödemesi, 25 yıl sigortalılık süresi ve 58 yaşını doldurmuş olmak şartı aranır.

1 Mayıs 2005 tarihinden sonra sigortalı olan kadınlar ise 7200 gün sigorta prim ödemesi ve 58 yaşını doldurmuş olma şartını tamamlaması durumunda emekli olabilir. 7200 iş günü prim ödemesinin 2035 yılının sonuna kadar yapılması gerekir. Aksi takdirde çalışan kadın emeklilik yaşı kademeli olarak artar ve kişinin emekli olması için doldurması gereken yaş artar. Erken emeklilik yaşı kadınlar için sigortalılık süresine ve prim gününe bağlı olarak değişebilir.

EYT’den Önce Olan Erkekler Ne Zaman Emekli Olabilir? (Sigorta Başlangıcı 8 Eylül 1999 Tarihinden Sonra Olan)

01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olarak çalışmaya başlayan erkekler, 7200 prim günü ödeme yapma ve 60 yaşını doldurma şartlarını birlikte sağlamaları durumunda emekli olabilir. Üstte belirttiğimiz kadınlarda olduğu gibi 2035 yılının sonuna kadar 7200 prim günü ödemesinin tamamlanması gerekir. Erkeklerde emeklilik yaşı kadınlara göre farklıdır.

Sigorta başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında olan erkekler 60 yaşını doldurma ve 7200 gün prim ödeme şartlarını yerine getirdikleri takdirde emekli olabilir. Ya da 60 yaşını doldurma, 4500 prim günü ödeme yapma ve 25 yıl sigortalılık süresini tamamlama şartları ile emekli olabilirler.

EYT Başvuru Şartları Neler?

Emeklilik yaşı düşecek mi, sorusunun yanıtı aslında EYT Kanunun asıl konusudur. Yaş şartı düşerse eski şekilde emekli olabilecekler. EYT – Emeklilikte yaşa takılanlar bu kanun düzenlemesini bekliyor. EYT başvuru şartları şunlardır:

8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması,

5000 günlük prim ödemesinin tamamlanması,

Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması gerekir.

EYT Emekli Maaşı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Emeklilik yaşı hesaplama için prim günü, sigortalılık süresi hesaba katılır. Yeni yapılan düzenleme ile sigortalılık süresi ve prim günü göz önüne alınacaksa da sigortanızın başladığı tarih de önemlidir. Sigortanızın başladığı tarihe göre yaş, sigortalılık süresi ve prim günü ödemesi değişkenlik gösterir. Emeklilikte yaşa takılanlar için maaş hesaplamasında 3 döneme ayrılır. Bunlar;

1999 yılı öncesi

1999 – 2008 yılları arası

2008 yılı sonrası

Bu üç dönemdeki hesaplamalar yapıldıktan sonra EYT için maaş hesaplaması yapılır. Yani emekli maaşı hesaplaması, çalışanın sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınarak hesaplanır. Bu hesaplama üzerinden alacakları maaş belirlenir.

SSK EYT Şartları

Kadınlar: 5 bin prim günü, 20 yıl hizmet süresi

Erkekler: 5 bin prim günü, 25 yıl hizmet süresi

BAĞKUR EYT Şartları

Kadınlar: 7 bin 200 prim günü, 20 yıl hizmet süresi

Erkekler: 9 bin prim günü, 25 yıl hizmet süresi

Kanun, 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigorta girişi yapılanlar için geçerlidir.

EYT Maaş Hesaplamalarında Dikkate Alınacak Kriterler Neler?

EYT maaş hesaplaması yapılırken aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

İşçinin aylık kazancı,

İşçinin çalıştığı yıl,

İşçinin yaşının dolmasını beklerken ödediği fazladan prim miktarı,

Çalışanın çalışma süresine ara verip vermediği,

Çalışma süreleri, etkenleri göz önüne alınır.

Emeklilikte yaşa takılanlar, emekli olma şartlarını yerine getirdikleri takdirde başvuru tarihinden itibaren hızlıca emekli olabilir. Prim günü ve sigortalılık süresini doldurmayanlar öncelikle bu şartları yerine getirmeleri gerekir. Bu şartları yerine getirenlerde şartı yerine getirdikleri tarihten itibaren emekli olabilirler.

EYT için askerlik borçlanması da hesaba katılır. Eğer askerlik sigorta tarihinden önce yapıldıysa, borçlandığınız gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilir. Erkekler askerde geçirdikleri günleri satın alarak prim günlerine ekleyebilir. Fakat yapılan düzenlemeyle askerlik borçlanması EYT kapsamında yer almazsa sigortalı çalışanlar ödedikleri borçlanma tutarını geri alabilir. Ancak askerlik borçlanması ile ilgili henüz netleşen bir durum söz konusu değildir.

EYT’lilerin merakla beklediği yaş, prim gibi detaylar da netleşmeye başladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca hazırlanan taslak metinde yaş sınırı bulunmuyor. Üstte belirttiğimiz şartları tamamlayan kişiler EYT kapsamında emekli olabilecek. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.

Av. Zeynep Dönem Yiğit